Competência | Valor (R$) | Variação (R$) | % |
---|---|---|---|
09/2025 | R$ 82.048,00 | R$ 1.309,00 | 1,62% |
08/2025 | R$ 80.739,00 | R$ -33,00 | -0,04% |
07/2025 | R$ 80.772,00 | R$ -81,00 | -0,10% |
06/2025 | R$ 80.853,00 | R$ -163,00 | -0,20% |
05/2025 | R$ 81.016,00 | R$ -73,00 | -0,09% |
04/2025 | R$ 81.089,00 | R$ -122,00 | -0,15% |
03/2025 | R$ 81.211,00 | R$ -49,00 | -0,06% |
02/2025 | R$ 81.260,00 | R$ -180,00 | -0,22% |
01/2025 | R$ 81.440,00 | R$ -156,00 | -0,19% |
12/2024 | R$ 81.596,00 | R$ -156,00 | -0,19% |
11/2024 | R$ 81.752,00 | R$ -197,00 | -0,24% |
10/2024 | R$ 81.949,00 | R$ -181,00 | -0,22% |
09/2024 | R$ 82.130,00 | R$ -182,00 | -0,22% |
08/2024 | R$ 82.312,00 | R$ -273,00 | -0,33% |
07/2024 | R$ 82.585,00 | R$ -266,00 | -0,32% |
06/2024 | R$ 82.851,00 | R$ -292,00 | -0,35% |
05/2024 | R$ 83.143,00 | R$ 199,00 | 0,24% |
04/2024 | R$ 82.944,00 | R$ -17,00 | -0,02% |
03/2024 | R$ 82.961,00 | R$ -292,00 | -0,35% |
02/2024 | R$ 83.253,00 | R$ -621,00 | -0,74% |
01/2024 | R$ 83.874,00 | R$ -185,00 | -0,22% |
12/2023 | R$ 84.059,00 | R$ -355,00 | -0,42% |
11/2023 | R$ 84.414,00 | R$ -382,00 | -0,45% |
10/2023 | R$ 84.796,00 | R$ -384,00 | -0,45% |
09/2023 | R$ 85.180,00 | R$ -472,00 | -0,55% |
08/2023 | R$ 85.652,00 | R$ -301,00 | -0,35% |
07/2023 | R$ 85.953,00 | R$ -1.018,00 | -1,17% |
06/2023 | R$ 86.971,00 | R$ -140,00 | -0,16% |
05/2023 | R$ 87.111,00 | R$ -236,00 | -0,27% |
04/2023 | R$ 87.347,00 | R$ -439,00 | -0,50% |
03/2023 | R$ 87.786,00 | R$ -265,00 | -0,30% |
02/2023 | R$ 88.051,00 | R$ -71,00 | -0,08% |
01/2023 | R$ 88.122,00 | R$ -399,00 | -0,45% |
12/2022 | R$ 88.521,00 | R$ -160,00 | -0,18% |
11/2022 | R$ 88.681,00 | R$ -160,00 | -0,18% |
10/2022 | R$ 88.841,00 | R$ -134,00 | -0,15% |
09/2022 | R$ 88.975,00 | R$ -63,00 | -0,07% |
08/2022 | R$ 89.038,00 | R$ -538,00 | -0,60% |
07/2022 | R$ 89.576,00 | R$ -270,00 | -0,30% |
06/2022 | R$ 89.846,00 | R$ 713,00 | 0,80% |
05/2022 | R$ 89.133,00 | R$ 707,00 | 0,80% |
04/2022 | R$ 88.426,00 | R$ 701,00 | 0,80% |
03/2022 | R$ 87.725,00 | R$ 696,00 | 0,80% |
02/2022 | R$ 87.029,00 | R$ 690,00 | 0,80% |
01/2022 | R$ 86.339,00 | R$ 685,00 | 0,80% |
12/2021 | R$ 85.654,00 | R$ 297,00 | 0,35% |
11/2021 | R$ 85.357,00 | R$ 296,00 | 0,35% |
10/2021 | R$ 85.061,00 | R$ 1.246,00 | 1,49% |
09/2021 | R$ 83.815,00 | R$ 1.228,00 | 1,49% |
08/2021 | R$ 82.587,00 | R$ 1.210,00 | 1,49% |
07/2021 | R$ 81.377,00 | R$ 1.192,00 | 1,49% |
06/2021 | R$ 80.185,00 | R$ 1.175,00 | 1,49% |
05/2021 | R$ 79.010,00 | R$ -151,00 | -0,19% |
04/2021 | R$ 79.161,00 | R$ -151,00 | -0,19% |
03/2021 | R$ 79.312,00 | R$ -159,00 | -0,20% |
02/2021 | R$ 79.471,00 | R$ -160,00 | -0,20% |
01/2021 | R$ 79.631,00 | R$ -160,00 | -0,20% |
12/2020 | R$ 79.791,00 | R$ -160,00 | -0,20% |
11/2020 | R$ 79.951,00 | R$ -161,00 | -0,20% |
10/2020 | R$ 80.112,00 | R$ -161,00 | -0,20% |
09/2020 | R$ 80.273,00 | R$ -161,00 | -0,20% |
08/2020 | R$ 80.434,00 | R$ -170,00 | -0,21% |
07/2020 | R$ 80.604,00 | R$ -170,00 | -0,21% |
06/2020 | R$ 80.774,00 | R$ -170,00 | -0,21% |
05/2020 | R$ 80.944,00 | R$ -171,00 | -0,21% |
04/2020 | R$ 81.115,00 | R$ -171,00 | -0,21% |
03/2020 | R$ 81.286,00 | R$ -172,00 | -0,21% |
02/2020 | R$ 81.458,00 | R$ -172,00 | -0,21% |
01/2020 | R$ 81.630,00 | R$ -180,00 | -0,22% |
12/2019 | R$ 81.810,00 | R$ -181,00 | -0,22% |
11/2019 | R$ 81.991,00 | R$ -181,00 | -0,22% |
10/2019 | R$ 82.172,00 | R$ -182,00 | -0,22% |
09/2019 | R$ 82.354,00 | R$ -182,00 | -0,22% |
08/2019 | R$ 82.536,00 | R$ -182,00 | -0,22% |
07/2019 | R$ 82.718,00 | R$ -191,00 | -0,23% |
06/2019 | R$ 82.909,00 | R$ -192,00 | -0,23% |
05/2019 | R$ 83.101,00 | R$ -192,00 | -0,23% |
04/2019 | R$ 83.293,00 | R$ -193,00 | -0,23% |
03/2019 | R$ 83.486,00 | R$ -193,00 | -0,23% |
02/2019 | R$ 83.679,00 | R$ -202,00 | -0,24% |
01/2019 | R$ 83.881,00 | R$ -1.927,00 | -2,25% |
12/2018 | R$ 85.808,00 | R$ -1.254,00 | -1,44% |
11/2018 | R$ 87.062,00 | R$ -250,00 | -0,29% |
10/2018 | R$ 87.312,00 | R$ -242,00 | -0,28% |
09/2018 | R$ 87.554,00 | R$ -237,00 | -0,27% |
08/2018 | R$ 87.791,00 | R$ -380,00 | -0,43% |
07/2018 | R$ 88.171,00 | R$ -430,00 | -0,49% |
06/2018 | R$ 88.601,00 | R$ -422,00 | -0,47% |
05/2018 | R$ 89.023,00 | R$ -208,00 | -0,23% |
04/2018 | R$ 89.231,00 | R$ -359,00 | -0,40% |
03/2018 | R$ 89.590,00 | R$ -371,00 | -0,41% |
02/2018 | R$ 89.961,00 | R$ -306,00 | -0,34% |
01/2018 | R$ 90.267,00 | R$ -309,00 | -0,34% |
12/2017 | R$ 90.576,00 | R$ -434,00 | -0,48% |
11/2017 | R$ 91.010,00 | R$ -78,00 | -0,09% |
10/2017 | R$ 91.088,00 | R$ 1.125,00 | 1,25% |
09/2017 | R$ 89.963,00 | R$ -189,00 | -0,21% |
08/2017 | R$ 90.152,00 | R$ 1.103,00 | 1,24% |
07/2017 | R$ 89.049,00 | R$ -312,00 | -0,35% |
06/2017 | R$ 89.361,00 | R$ -206,00 | -0,23% |
05/2017 | R$ 89.567,00 | R$ 2.545,00 | 2,92% |
04/2017 | R$ 87.022,00 | R$ 1.099,00 | 1,28% |
03/2017 | R$ 85.923,00 | R$ -181,00 | -0,21% |
02/2017 | R$ 86.104,00 | R$ -423,00 | -0,49% |
01/2017 | R$ 86.527,00 | R$ -87,00 | -0,10% |
12/2016 | R$ 86.614,00 | R$ -90,00 | -0,10% |
11/2016 | R$ 86.704,00 | R$ -262,00 | -0,30% |
10/2016 | R$ 86.966,00 | R$ -136,00 | -0,16% |
09/2016 | R$ 87.102,00 | R$ -419,00 | -0,48% |
08/2016 | R$ 87.521,00 | R$ -252,00 | -0,29% |
07/2016 | R$ 87.773,00 | R$ -202,00 | -0,23% |
06/2016 | R$ 87.975,00 | R$ -255,00 | -0,29% |
05/2016 | R$ 88.230,00 | R$ -177,00 | -0,20% |
04/2016 | R$ 88.407,00 | R$ -289,00 | -0,33% |
03/2016 | R$ 88.696,00 | R$ -252,00 | -0,28% |
02/2016 | R$ 88.948,00 | R$ -346,00 | -0,39% |
01/2016 | R$ 89.294,00 | R$ -146,00 | -0,16% |
12/2015 | R$ 89.440,00 | R$ -265,00 | -0,30% |
11/2015 | R$ 89.705,00 | R$ -165,00 | -0,18% |
10/2015 | R$ 89.870,00 | R$ -150,00 | -0,17% |
09/2015 | R$ 90.020,00 | R$ -246,00 | -0,27% |
08/2015 | R$ 90.266,00 | R$ -385,00 | -0,42% |
07/2015 | R$ 90.651,00 | R$ -448,00 | -0,49% |
06/2015 | R$ 91.099,00 | R$ -287,00 | -0,31% |
05/2015 | R$ 91.386,00 | R$ -645,00 | -0,70% |
04/2015 | R$ 92.031,00 | R$ 93,00 | 0,10% |
03/2015 | R$ 91.938,00 | R$ 121,00 | 0,13% |
02/2015 | R$ 91.817,00 | R$ 43,00 | 0,05% |
01/2015 | R$ 91.774,00 | R$ -193,00 | -0,21% |
12/2014 | R$ 91.967,00 | R$ -237,00 | -0,26% |
11/2014 | R$ 92.204,00 | R$ -316,00 | -0,34% |
10/2014 | R$ 92.520,00 | R$ -155,00 | -0,17% |
09/2014 | R$ 92.675,00 | R$ -281,00 | -0,30% |
08/2014 | R$ 92.956,00 | R$ -290,00 | -0,31% |
07/2014 | R$ 93.246,00 | R$ -208,00 | -0,22% |
06/2014 | R$ 93.454,00 | R$ -263,00 | -0,28% |
05/2014 | R$ 93.717,00 | R$ -149,00 | -0,16% |
04/2014 | R$ 93.866,00 | R$ -274,00 | -0,29% |
03/2014 | R$ 94.140,00 | R$ -337,00 | -0,36% |
02/2014 | R$ 94.477,00 | R$ -561,00 | -0,59% |
01/2014 | R$ 95.038,00 | R$ -32,00 | -0,03% |
12/2013 | R$ 95.070,00 | R$ 429,00 | 0,45% |
11/2013 | R$ 94.641,00 | R$ -140,00 | -0,15% |
10/2013 | R$ 94.781,00 | R$ -874,00 | -0,91% |
09/2013 | R$ 95.655,00 | R$ 1.427,00 | 1,51% |
08/2013 | R$ 94.228,00 | R$ 9,00 | 0,01% |
07/2013 | R$ 94.219,00 | R$ 119,00 | 0,13% |
06/2013 | R$ 94.100,00 | R$ 245,00 | 0,26% |
05/2013 | R$ 93.855,00 | R$ -130,00 | -0,14% |
04/2013 | R$ 93.985,00 | R$ -3.757,00 | -3,84% |
03/2013 | R$ 97.742,00 | R$ -3.775,00 | -3,72% |
02/2013 | R$ 101.517,00 | R$ 2.866,00 | 2,91% |
01/2013 | R$ 98.651,00 | R$ -1.787,00 | -1,78% |
12/2012 | R$ 100.438,00 | R$ -4.142,00 | -3,96% |
11/2012 | R$ 104.580,00 | R$ -4.456,00 | -4,09% |
10/2012 | R$ 109.036,00 | R$ -4.485,00 | -3,95% |
09/2012 | R$ 113.521,00 | R$ -64,00 | -0,06% |
08/2012 | R$ 113.585,00 | R$ 234,00 | 0,21% |
07/2012 | R$ 113.351,00 | R$ 545,00 | 0,48% |
06/2012 | R$ 112.806,00 | R$ 657,00 | 0,59% |
05/2012 | R$ 112.149,00 | R$ 699,00 | 0,63% |
04/2012 | R$ 111.450,00 | R$ 433,00 | 0,39% |
03/2012 | R$ 111.017,00 | R$ -4.508,00 | -3,90% |
02/2012 | R$ 115.525,00 | R$ -4.592,00 | -3,82% |
01/2012 | R$ 120.117,00 | R$ -4.421,00 | -3,55% |
12/2011 | R$ 124.538,00 | R$ -4.649,00 | -3,60% |
11/2011 | R$ 129.187,00 | R$ -5.013,00 | -3,74% |
10/2011 | R$ 134.200,00 | R$ -2.559,00 | -1,87% |
09/2011 | R$ 136.759,00 | R$ -344,00 | -0,25% |
08/2011 | R$ 137.103,00 | R$ -867,00 | -0,63% |
07/2011 | R$ 137.970,00 | R$ -2.150,00 | -1,53% |
06/2011 | R$ 140.120,00 | R$ -1.617,00 | -1,14% |
05/2011 | R$ 141.737,00 | R$ 4.789,00 | 3,50% |
04/2011 | R$ 136.948,00 | R$ -1.709,00 | -1,23% |
03/2011 | R$ 138.657,00 | R$ 1.751,00 | 1,28% |
02/2011 | R$ 136.906,00 | R$ -1.709,00 | -1,23% |
01/2011 | R$ 138.615,00 | R$ -1.246,00 | -0,89% |
12/2010 | R$ 139.861,00 | R$ -879,00 | -0,62% |
11/2010 | R$ 140.740,00 | R$ -2.469,00 | -1,72% |
10/2010 | R$ 143.209,00 | R$ -1.130,00 | -0,78% |
09/2010 | R$ 144.339,00 | R$ -5.081,00 | -3,40% |
08/2010 | R$ 149.420,00 | R$ -4.055,00 | -2,64% |
07/2010 | R$ 153.475,00 | R$ 5.186,00 | 3,50% |
06/2010 | R$ 148.289,00 | R$ -537,00 | -0,36% |
05/2010 | R$ 148.826,00 | R$ -1.287,00 | -0,86% |
04/2010 | R$ 150.113,00 | R$ -405,00 | -0,27% |
03/2010 | R$ 150.518,00 | R$ -1.781,00 | -1,17% |
02/2010 | R$ 152.299,00 | R$ -2.901,00 | -1,87% |
01/2010 | R$ 155.200,00 | R$ -19.057,00 | -10,94% |
12/2009 | R$ 174.257,00 | R$ -4.961,00 | -2,77% |
11/2009 | R$ 179.218,00 | R$ -4.404,00 | -2,40% |
10/2009 | R$ 183.622,00 | R$ -160,00 | -0,09% |
09/2009 | R$ 183.782,00 | R$ -4.773,00 | -2,53% |
08/2009 | R$ 188.555,00 | R$ 600,00 | 0,32% |
07/2009 | R$ 187.955,00 | R$ 686,00 | 0,37% |
06/2009 | R$ 187.269,00 | R$ 1.414,00 | 0,76% |
05/2009 | R$ 185.855,00 | R$ 5.437,00 | 3,01% |
04/2009 | R$ 180.418,00 | R$ -3.637,00 | -1,98% |
03/2009 | R$ 184.055,00 | R$ 4.216,00 | 2,34% |
02/2009 | R$ 179.839,00 | R$ -253,00 | -0,14% |
01/2009 | R$ 180.092,00 | R$ -1.576,00 | -0,87% |
12/2008 | R$ 181.668,00 | R$ -3.549,00 | -1,92% |
11/2008 | R$ 185.217,00 | R$ -4.845,00 | -2,55% |
10/2008 | R$ 190.062,00 | R$ -22.618,00 | -10,63% |
09/2008 | R$ 212.680,00 | R$ -9.441,00 | -4,25% |
08/2008 | R$ 222.121,00 | R$ -402,00 | -0,18% |
07/2008 | R$ 222.523,00 | R$ -6.342,00 | -2,77% |
06/2008 | R$ 228.865,00 | R$ -5.647,00 | -2,41% |
05/2008 | R$ 234.512,00 | R$ -3.450,00 | -1,45% |
04/2008 | R$ 237.962,00 | R$ 665,00 | 0,28% |
03/2008 | R$ 237.297,00 | R$ -3.913,00 | -1,62% |
02/2008 | R$ 241.210,00 | R$ -9.144,00 | -3,65% |
01/2008 | R$ 250.354,00 | R$ 4.496,00 | 1,83% |
12/2007 | R$ 245.858,00 | R$ 2.218,00 | 0,91% |
11/2007 | R$ 243.640,00 | R$ -15.029,00 | -5,81% |
10/2007 | R$ 258.669,00 | R$ -2.221,00 | -0,85% |
09/2007 | R$ 260.890,00 | R$ 95,00 | 0,04% |
08/2007 | R$ 260.795,00 | R$ 677,00 | 0,26% |
07/2007 | R$ 260.118,00 | R$ -760,00 | -0,29% |
06/2007 | R$ 260.878,00 | R$ -97,00 | -0,04% |
05/2007 | R$ 260.975,00 | R$ 1.837,00 | 0,71% |
04/2007 | R$ 259.138,00 | R$ -765,00 | -0,29% |
03/2007 | R$ 259.903,00 | R$ 1.962,00 | 0,76% |
02/2007 | R$ 257.941,00 | R$ 99,00 | 0,04% |
01/2007 | R$ 257.842,00 | R$ -761,00 | -0,29% |
12/2006 | R$ 258.603,00 | R$ 1.953,00 | 0,76% |
11/2006 | R$ 256.650,00 | R$ 0,00 | 0,00% |
As informações listadas abaixo NÃO são informações completamente fiéis. Foram informações extraídas diretamente das descrições do veículo.
NÃO USE AS INFORMAÇÕES ABAIXO PARA TOMADA DE DECISÃO. Aprofunde-se mais em pesquisas extras sobre o veículo que está consultando.
Atributo | Informação |
---|---|
Válvulas | 24V |
Cavalos | 272cv |
Litros/Motor | 3.5 |
Embora os estados não utilizem o valor da FIPE para o cálculo do IPVA, abaixo estão listados os valores aproximados levando em consideração Ano de Fabricação e valor da FIPE, para servir de referência.
Cada estado possuí uma alíquota para cada categoria de veículo, não necessariamente obedecem a categoria da FIPE. Caso o valor aproximado do IPVA esteja zerado, verifique a coluna `Obs`, nela estão contidas as possíveis isenções para cada estado.
UF | Estado | Alíquota Carro | IPVA Carro | Alíquota Moto | IPVA Moto | Alíquota Caminhão | IPVA Caminhão | Obs |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|
AC | Acre | 2,00% | R$ 1.640,96 | 1,00% | R$ 820,48 | 1,00% | R$ 820,48 | Isenção a partir de 20 anos de fabricação |
AL | Alagoas | 3,00% | R$ 2.461,44 | 1,00% | R$ 820,48 | 3,25% | R$ 2.666,56 | Isenção para carro com data de fabricação igual ou anterior ao ano de 2002 |
AM | Amazonas | 3,00% | R$ 0,00 | 2,00% | R$ 0,00 | 3,00% | R$ 0,00 | Isenção a partir de 15 anos de fabricação |
AP | Amapá | 3,00% | R$ 0,00 | 1,50% | R$ 0,00 | 3,00% | R$ 0,00 | Isenção a partir de 10 anos de fabricação |
BA | Bahia | 2,50% | R$ 0,00 | 2,50% | R$ 0,00 | 2,50% | R$ 0,00 | Isenção a partir de 15 anos de fabricação |
CE | Ceará | 2,50% | R$ 0,00 | 2,00% | R$ 0,00 | 2,50% | R$ 0,00 | Isenção a partir de 15 anos de fabricação |
DF | Distrito Federal | 2,00% | R$ 0,00 | 1,00% | R$ 0,00 | 2,00% | R$ 0,00 | Isenção a partir de 15 anos de fabricação |
ES | Espírito Santo | 2,00% | R$ 0,00 | 1,00% | R$ 0,00 | 2,00% | R$ 0,00 | Isenção a partir de 15 anos de fabricação |
GO | Goiás | 3,75% | R$ 0,00 | 3,00% | R$ 0,00 | 3,45% | R$ 0,00 | Isenção a partir de 15 anos de fabricação |
MA | Maranhão | 2,50% | R$ 0,00 | 2,00% | R$ 0,00 | 2,50% | R$ 0,00 | Isenção a partir de 15 anos de fabricação |
MG | Minas Gerais | 4,00% | R$ 3.281,92 | 2,00% | R$ 1.640,96 | 3,00% | R$ 2.461,44 | Não possuí isenção por anos de fabricação, apenas isenção para carros com placa de colecionador ou com valor histórico. |
MS | Mato Grosso do Sul | 3,00% | R$ 2.461,44 | 2,00% | R$ 1.640,96 | 3,00% | R$ 2.461,44 | Isenção a partir de 20 anos de fabricação |
MT | Mato Grosso | 3,00% | R$ 2.461,44 | 2,50% | R$ 2.051,20 | 2,50% | R$ 2.051,20 | Isenção a partir de 18 anos de fabricação |
PA | Pará | 2,50% | R$ 0,00 | 1,00% | R$ 0,00 | 2,50% | R$ 0,00 | Isenção a partir de 15 anos de fabricação |
PB | Paraíba | 2,50% | R$ 0,00 | 2,50% | R$ 0,00 | 2,50% | R$ 0,00 | Isenção a partir de 15 anos de fabricação |
PE | Pernambuco | 2,50% | R$ 2.051,20 | 2,00% | R$ 1.640,96 | 2,50% | R$ 2.051,20 | Não possuí isenção por anos de fabricação. Há um PDL protocolado em maio/2023 para isentar carros com mais de 10 anos de fabricação. |
PI | Piauí | 2,50% | R$ 0,00 | 2,00% | R$ 0,00 | 2,50% | R$ 0,00 | Isenção a partir de 15 anos de fabricação |
PR | Paraná | 3,50% | R$ 2.871,68 | 3,50% | R$ 2.871,68 | 3,50% | R$ 2.871,68 | Isenção a partir de 20 anos de fabricação |
RJ | Rio de Janeiro | 4,00% | R$ 0,00 | 2,00% | R$ 0,00 | 3,00% | R$ 0,00 | Isenção a partir de 15 anos de fabricação |
RN | Rio Grande do Norte | 3,00% | R$ 0,00 | 1,50% | R$ 0,00 | 3,00% | R$ 0,00 | Isenção a partir de 10 anos de fabricação |
RO | Rondônia | 3,00% | R$ 0,00 | 2,00% | R$ 0,00 | 3,00% | R$ 0,00 | Isenção a partir de 15 anos de fabricação |
RR | Roraima | 3,00% | R$ 0,00 | 2,00% | R$ 0,00 | 2,00% | R$ 0,00 | Isenção a partir de 10 anos de fabricação |
RS | Rio Grande do Sul | 3,00% | R$ 2.461,44 | 2,00% | R$ 1.640,96 | 3,00% | R$ 2.461,44 | Isenção a partir de 20 anos de fabricação |
SC | Santa Catarina | 2,00% | R$ 1.640,96 | 1,00% | R$ 820,48 | 2,00% | R$ 1.640,96 | Isenção a partir de 30 anos de fabricação |
SE | Sergipe | 3,00% | R$ 0,00 | 2,00% | R$ 0,00 | 2,50% | R$ 0,00 | Isenção a partir de 15 anos de fabricação |
SP | São Paulo | 4,00% | R$ 3.281,92 | 2,00% | R$ 1.640,96 | 2,00% | R$ 1.640,96 | Isenção a partir de 20 anos de fabricação |
TO | Tocantins | 2,00% | R$ 1.640,96 | 2,00% | R$ 1.640,96 | 3,00% | R$ 2.461,44 | Isenção a partir de 30 anos de fabricação |